• Fugro TechCenter - Nootdorp (foto uit 2014, toen nog in aanbouw).
  
  
  
• ARG Group Corporate Office - Curacao (2012).
  
  
• TNT Green Office - Hoofddorp (2011). Q/Q = 0.574 ?? Dit gebouw heeft geen Breeam-keurmerk.
  
  
  
• TransPort - Schiphol (2010)
  
  
  

• Oval Tower - Amsterdam (2013).
  
  
• RBS Nederland - Amsterdam (2010).

• Energie voor 19% meeweegt in het BREEAM-eindoordeel.
  Bij LEED voor ca. 25%.
  
  
• BREEAM is per land verschillend. In Nederland (BREEAM-NL) wordt voor energie de EPC-methodiek gehanteerd maar in andere landen niet. LEED verlangt energieberekening volgens de USA-methode, waar het gebouw zich ook bevindt. 
  
  
• Deze USA-energieberekening is relatief gemakkelijk te behalen. Al met een nivo van E/E=0.500 kan men tot de LEED Platinum categorie gaan behoren.
  
  
• De BREEAM-methode schijnt ruimer voor uitleg vatbaar te zijn dan de LEED.
  
  
• BREEAM en LEED-oordelen zijn gekoppeld aan de methode-update van een bepaald jaar. Dus een BREEAM Excellent 2012 is niet vergelijkbaar met BREEAM Excellent 2015. De updates gaan niet gelijk op bij BREEAM en LEED.
  
  
• Paul de Ruiter: “LEED veeleisender dan BREEAM”. Een beschrijving van de verschillen tussen LEED en BREEAM.

1. Venco Campus - Eersel: E/E = - 0.298. 

Het energiezuinigste kantoor in Nederland. Uitvoering Venco-EPC-correctie met grondige controle ter plaatse: Souverein Advies en adviesbureau CBB.

In opdracht van de directie. De significante Breaam-EPC-correctie is op 11 juli 2014 afgerond.

Hitachi Zaltbommel of Enexis Maastricht zijn de enige kantoren in Nederland die een vergelijkbare lage EPC kunnen bezitten. Deze zijn echter niet diepgaand gecontroleerd wegens een tekort aan budget.

Overhandiging concept-EPC-rapportage met bijbehorende bewezen record EPC-waarde aan directeur Cor van de Ven (26 juni 2014)

Kenmerken:

• Bijzonder: dit gebouw is door Prins Willem-Alexander in september 2012 officieel geopend. Het is absoluut uniek qua totaal aan opvallende energiemaatregelen, de lage bewezen feitelijke EPC en de wijze waarop gebouwd is. Dit is geleidelijk gebleken tijdens de bezoeken ter plaatse en tijdens de paar weken fulltime EPC-correctie.
• Bijzonder: directeur Cor van de Ven is onderscheiden met de Koning Willem I-prijs, categorie MKB.
• Bijzonder: het gebouw heeft een BREEAM Outstanding certificaat. Geen LEED of GPR-certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw: Van de Ven Beheer BV. Deze BV is eigenaar van een aantal bedrijven. O.a. Vencomatic Group, een bedrijf betreffende pluimveesector-equipment (veel export).
• Bijzonder: het gebouw heeft geen gasaansluiting. Het gebouw levert tevens elektriciteit aan een ander bedrijf van de Vencomatic Group op enige honderden meters afstand via een ondergrondse kabel. Hierdoor behoeft dit bedrijf geen aansluiting op het elektriciteitsnet !
• Bijzonder: 5712 Trina TSM-PC14 285Wp PV-panelen met 119 x SolarEdge 12.5k inverters en per paneel 1 optimizer (duurder maar elk paneel is nu te monitoren over de jaren, de PV-installatie heeft een grotere opbrengst en is veiliger bij onderhoud en brand): totaal 1.627.920 Wp (op het zuiden, 15 graden helling). Ontwerp & installatie: AliusEnergy BV uit Eersel. Venco Campus heeft, samen met Hitachi (ook ongeveer 1.6 MWp) en Floriade Hoofddorp (2.29 MWp), het grootste PV-installatie (in MWp) in Nederland. SDE+2011 subsidie is ontvangen voor deze installatie (een vroege fase, men heeft dus allerminst de hoofdprijs gekregen).
• De PV-panelen zijn alle geplaatst op sheddaken op de hal (korte zijde shed-daken laten licht door t.b.v. de hal.
• Men heeft binnenkort de tussenmeters online die bijhouden hoeveel kWh wordt verbruikt in het EPC-plichtige gebouwdeel resp. in de hal (Schneider Electric GBS-systeem Struxtureware). Het EPC-plichtige gebouwdeel is 20.06% van het totale gebruiksoppervlak dus dient voorlopig 326560 Wp toebedeeld te worden aan het EPC-plichtige gebouwdeel.
  
• Bijzonder: overal triple glas in het EPC-plichtige gebouwdeel met diverse Schüco-kozijnen. Uglas+kozijn gemiddeld = 1.00. Standaard zonwerend glas (met extra folie ZTA=39% op zuid-atriumglas).
• Rc gevel = 7.97, Rc vloer= 4.04 en Rc dak= 8.57. 
• Bijzonder: een blowerdoortest is na de bouw gedaan en een betere qv;10=0.14 dan forfaitair is aangetoond overeenkomstig EN-normen.
• Bijzonder: automatische buitenzonwering wordt in alle kantoor- en vergaderruimten toegepast (ook die op noordnoordoost). Deze kan overruled worden met een app op de computer (Struxtureware, zie hierboven).
  Deze app kan per 4 tot 6 werkplekken ook gebruikt worden voor het regelen van warmte/koude en verlichting 200 of 500 lux (alleen voor werkplekken tot 7 meter uit de gevel).
• Stookseizoen: drie elektrische warmtepompen zijn aangesloten op 6 sets met elk een haal- en retourbron. Open grondbron. Deze beide bronnen voorzien de verwarmings- en koelsectie in de luchtbehandelingskast, de in het vertrek-luchttoevoer geplaatste warmtewisselaars (inductie-units). In de vloeren van de kantoren zijn Ciat convectieunits aanwezig. Er zijnradiatoren aanwezig. 
• Zomerseizoen: bypassen van 2 warmtepompen ten behoeve van de kantoren (derde warmtepomp gaat omgekeerd werken: koude opwekken voor de vloerverwarming in de hal) en via een warmtewisselaar bodemkoude door luchtbehandelingskast-koelsectie en de convectieunits aten stromen.
• Een laag 6.63 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen in het EPC-plichtige gebouwdeel. Dankzij het atrium en overal LED-verlichting van Philips die goed bevallen qua lichtkleur (er is geen TL-verlichting aanwezig). Bijna overal is aanwezigheidsdetectie geplaatst. Aan de raamzijde is geen daglichtafhankelijk dimbare armaturen (kan men via de PC handmatig regelen via de hierboven besproken computerapp).
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte: op het dak bevindt zich een luchttoe- en afvoer-ruimte, de warmteterugwinsectie is van eigen ontwerp (heeft geen TNO- of ander testrapport maar men claimt 84% rendement) en bedient de showroom-luchtbuffer onder het atrium (zie foto) van ca. 18 °C. Bypassen van deze wtw-unit kan helaas niet zomers.
• Bijzonder: in bijna alle EPC-plichtige ruimten wordt de CO2-gestuurde ventilatie toegepast. 
• Warm tapwater: elektrische close-in boilers nabij tappunten. Er zijn geen zonnecollectoren voor warm water aanwezig.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2011.
• Wicherson heeft geen BREEAM, GPR of LEED certificaat.
• Agentschap NL was inmiddels het innovatieve karakter van dit gebouw opgevallen. Zie link
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Geen gasaansluiting.
• Dubbelglas (U glas gemiddeld=1.2 met houten kozijnen) en Rc=3.00 tot 4.05 voor gevel, vloer en dak.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp (bron: grond) met als luxe (niet nodig voor de verwarmingsbehoefte) een de pelletkachel (afvalhout Wicherson). Vloerverwarming.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude (open bron) door vloeren laten stromen. Dit kost relatief weinig elektriciteit en is voldoende voor de koudebehoefte zo blijkt.
• 21.60 kWp PV-panelen. Er bevinden zich 390 panelen op het dak maar 90 panelen zijn toe te bedelen aan het EPC-plichtige deel.
• Een klein kantoorgebouw is normaliter EPC-technisch in het nadeel door relatief veel buitenschil t.o.v. het vloeroppervlak hetgeen vanuit oogpunt van thermisch isoleren tijdens het stookseizoen negatief is. Echter dit nadeel wordt een voordeel doordat relatief veel dakoppervlakte ter beschikking is. Zeker als men dit vergelijkt met een kantoortoren. Kantoortorens kunnen op grotere hoogte echter soms wel PV onbeschaduwd op de gevels plaatsen. PV-panelen zijn een zeer belangrijk EPC-verlagend middel gebleken (los van andere redenen zoals "geld omzetten in een belegging" etc.).
• 8.08 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen binnenverlichting (o.a. TL5 en een enkele LED). Aanwezigheidsdetectie en boven een deel van het vloeroppervlak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte met bypass voor nachtkoudebenutting.
• Warm tapwater: elektrische close-in boilers nabij tappunten. Er zijn geen zonnecollectoren voor warm water aanwezig.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2001.
• Besseling heeft voor dit gebouw geen BREEAM, GPR of LEED certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Geen gasaansluiting.
• Dubbelglas (U glas =1.2 en houten kozijnen) en Rc=3.64 tot 5.43 voor gevel, vloer en dak.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp benut in 1e instantie de warmte uit een zwaar geisoleerde en relatief warm 25000 liter buffervat (binnenkort enkele PhaseChangingMaterial-zakken toegevoegd), een andere warmtepomp pompt als aanvulling desnoods warmte uit de grondbron. Vloerverwarming.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude (open bron) door vloeren laten stromen (=passief koelen).
• Het thermisch opladen van het buffervat en aanvullend de grondbron: vindt plaats met Thermomax vacuumbuizen op het dak (door betere isolatie presteren deze in de winter beter dan vlakke plaat collectoren).
• 13.685 kWp PV-panelen.
• 4.98 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen binnenverlichting (o.a. TL5 en een enkele LED). Aanwezigheidsdetectie en boven een deel van het vloeroppervlak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte met bypass voor nachtkoudebenutting (2 woonhuisunits met warmtewiel en 1 woonhuisunit met een tegenstroomwisselaar).
• Voor eventueel warm tapwater: een buitenlucht naar warm water warmtepompboiler Inventum Ecolution 80S. Er zijn geen close-in boilers.

4. Hitachi Data Systems (data storage & IT) Zaltbommel: E/E (=EPC)= - 0.20 of lager

De energiemaatregelen zijn recent 2 x ter plaatse door Souverein Advies bekeken en Souverein heeft alle revisietekeningen digitaal mogen ontvangen. Gebleken is dat de BREEAM-EPC-berekening (EPC= - 0.09) significante fouten bevat en beperkt bruikbaar is. Echter EPC < 0.00 voor de kantoren/restaurant is aannemelijk gemaakt. Een snelle proefberekening van adviesbureau CBB en Souverein Advies leert dat de gecorrigeerde EPC wellicht - 0.20 tot -0.83 zou kunnen bedragen. Tzt. zal mogelijk budget beschikbaar komen hiervoor bij de gebouweigenaar.

Kenmerken:

• Gebouw is opgeleverd op 6 april 2013.
• Hitachi Data Systems heeft een BREEAM, Very Good certificaat. Men heeft in een laat stadium BREEAM aangevraagd en daarom niet meer dan Very Good verkregen.
• Eigenaar gebouw: Kadans Vastgoed. Hitachi is huurder. Echter de PV-installatie is eigendom van Hitachi.
• Geen gasaansluiting.
• HR++ dubbelglas: blank op noordgevel, overige gevels zonwerend (U glas gemiddeld=.... met aluminium kozijnen) en Rc=...... voor gevel, vloer en dak.
• Stookseizoen: de warmte uit de productiehal en een elektrische warmtepomp (bron: grond). Afgifte: vloerverwarming met een snelle naverwarming middels klimaatplafonds.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmte- wisselaar bodemkoude (open bron) door vloeren/klimaatplafonds laten stromen. Dit kost relatief weinig elektriciteit en is voldoende voor de koudebehoefte zo blijkt.
• 1.6056 MWp PV-panelen (3240 x 260 Wp + 2880 x 265 Wp). Dit is de 2e grootste PV-installatie van Nederland. Ze is zonder enige subsidie gerealiseerd (uniek). Deze PV-installatie kan voor 16% worden toebedeeld aan het EPC-plichtige kantoor/bijeenkomstfunctie-gebouwdeel (het centrale gebouw op de foto).
• ...W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen binnenverlichting (TL5 en LED). Aanwezigheidsdetectie en boven een deel van het vloeroppervlak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst. Tevens is veegschakeling aanwezig.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte met bypass voor nachtkoude-benutting.
• Warm tapwater: elektrische close-in boilers nabij tappunten. Er zijn geen zonnecollectoren voor warm water aanwezig.
• Binnenzonwering, geen buitenzonwering.

• Gebouw is in gebruik genomen in mei 2013.
• Regiokantoor Enexis Venlo heeft een BREEAM Excellent certificaat. Hoofdkantoor Den Bosch is een huurpand.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Blank dubbelglas (U glas =..... met U kozijnen= ... geeft U window= 1.70) en op sommige plaatsen blank triple glas (U glas =..... met U kozijnen= ... geeft U window= 0.90).
• Rc gevel=6.00 tot 8.00, Rc vloer/dak=6.00.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp (bron: grond, open bron) met ondersteuning door een HR-107-ketel voor de echt koude dagen. Klimaatplafonds (soort plafondradiator), geen vloerverwarming.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude (open bron) door vloeren laten stromen.
• 6.80 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen binnenverlichting (alle kantoorverlichting is LED, alleen de werkplaats bevat TL5). Aanwezigheidsdetectie en boven een deel van het vloeroppervlak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst. Tevens is veegschakeling aanwezig.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte middels warmtewielen. De toevoerlucht wordt voorverwarmd in een groene long (atrium). De luchtbehandelingskast bevat een naverwarmbatterij. Geen CO2-regeling, wel toerenregeling.
• Warm tapwater: er is 10 m2 zonneboiler voor warm water aanwezig.
• Bij Enexis Zwolle, Venlo en Maastricht zijn door Nooter Technische Installaties BV uit Zwolle Suntech 250 Wp panelen opgesteld in een oost-west orientatie en 8 ° hellingshoek (dus de scheidinglijn tussen de panelen staat noord-zuid). Deze lichte helling is toegepast om zoveel mogelijk Wp op het dak te kunnen plaatsen.
• Enexis Maastricht (hoge + lage dak): totaal (918 panelen op het dak + 396 op het terrein) x 250 Wp = 328.50 kWp is geplaatst. Dus ... kWp PV-panelen ten behoeve van de EPC-plichtige ruimten.

6. Regiokantoor Enexis Venlo (lijkt sterk op Enexis Maastricht): E/E = - 0,14 ?

De energiemaatregelen zijn in februari 2014 door Souverein Advies ter plaatse geverifieerd. De EPC-update van de 3 vermelde Enexis regiokantoren gaat plaatsvinden als er nieuw budget is, zie kantoor Maastricht.

De BREEAM-EPC-berekening is uitgevoerd met de oudere EPU v2.2-software waarbij werkplaatsen zijn gemodelleerd als sportgebouw.

Venlo: totaal 960 panelen x 250 Wp = 240 kWp is geplaatst op het dak. Dus 127.1 kWp PV-panelen ten behoeve van de EPC-plichtige ruimten.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2012.
• Bonfix heeft voor dit gebouw een BREEAM Very Good certificaat.
• Bedrijfseigenaren = eigenaren gebouw.
• Geen gasaansluiting.
• Insulight Therm S3A, triple glas, Uglas=0.70 (dubbelglas bij entreedeur); aluminium puien, Rc=2.50 gevel, vloer en dak.
• Stookseizoen: een adsorptiemachine is feitelijk een warmtepomp met een lage COP die niet wordt aangedreven door elektriciteit maar wordt aangedreven door warmte afkomstig uit de pelletkachel. De bron is de bodem en de aandrijving de pelletkachel.
• Zomerseizoen: de adsorptiemachine (geen absorptiemachine) is feitelijk een warmtepomp met een lage COP die niet wordt aangedreven door elektriciteit maar wordt aangedreven door gratis warmte afkomstig uit de zonneboiler. De bron is de bodem en de aandrijving zonnewarmte. Het apparaat verbruikt daarom in vol bedrijf slechts 28 W (voor display en A label pompje).
• Vloerverwarming (-koeling) en een enkele plafondconvector voor "snel" werk aangesloten op de vloerverwarming.
• 60 m2 zonnecollectoren voor warm wateropwekking en 17.48 kWp PV-panelen.
• 8.84 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen binnenverlichting. De meeste kantoorruimten zijn voorzien van LED-spots voorzien van aanwezigheidsdetectie. Deze zijn echter niet daglichtafhankelijk dimbaar. Hierdoor neemt de E/E significant toe.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte (aluminium tegenstroomwisselaar) met bypass voor nachtkoudebenutting.
• Warm tapwater: via bovenstaande installatie. Er zijn geen elektrische close-in boilers.

• Gebouw is in 2013 in gebruik genomen.
• Het gebouw heeft een BREEAM Very Good certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Dubbelglas en triple glas met Alcoa RT-62/AA100Q-kozijnen.
• Rc gevel =5.0, Rc vloer =3.50 en Rc dak= 6.18.
• Automatische buitenzonwering bij alle 3 gevels in plaats van zonwerend glas.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp met open grondbron, geholpen door een HR107-ketel op zeer koude dagen. Deze bedienen de verwarmings- en koelsectie in de luchtbehandelingskast, de in het vertrek-luchttoevoer geplaatste warmtewisselaars (inductie-units) en de vloerverwarming. Er zijn geen radiatoren aanwezig.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude door luchtbehandelingskast-koelsectie, inductieunits en vloerverwarming laten stromen.
• 10.82 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen. Bijna overal is aanwezigheidsdetectie geplaatst en aan de raamzijde zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst. Veel verlichting is TL5.
• 4 Solatubes in de entree.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte voor nachtkoudebenutting (enthalpiewarmtewiel stilzetten). De ventilatie wordt in de vertrekken automatisch geregeld door de verlichtingaanwezigheidsdetectie. Luchtbehandelingskast met erg zuinige ventilatoren en frequentieregeling. In vergaderruimten/kantine: CO2-gestuurde ventilatie.
• Warm tapwater: elektrische close-in boilers nabij tappunten. Er zijn geen zonnecollectoren voor warm water aanwezig.
• PV-panelen geplaatst in de zomer 2015 (ontwerp, SDE-subsidie, bouwbegeleiding Souverein Advies): 736 panelen van 260 Wp (op sheddaken onder 30 graden helling en op platdak onder 13 graden helling, orientatie ZO,ZW). De panelen zijn voor 17% toebedeeld aan de EPC-plichtige ruinten (verondersteld dat EPC en niet-EPC plichtige ruimten evenveel kWh per m2 verbruiken).

• Het gebouw is in gebruik genomen in 2011 ten behoeve van de landelijke Floriade 2012.
• De projectleider van de bouw van VillaFlora heeft, namens de gemeente en provincies, de keuring voor de BREEAM afgebroken wegens BREEAM-eisen die niet paste bij de Villa Flora bedrijfsvoering. Eigenaar gebouw/ verhuurder: exploitatiebedrijf Villa Flora BV (overheidsBV).
• De EPC is op verzoek van de projectleider medio oktober 2013 opnieuw bepaald door Souverein Advies. Hierbij is de significante winkelfunctie (Expo ruimte) uit de berekening verwijderd. Een aantal gegevens zijn overgenomen uit de energielabel-berekening (stellige indruk dat deze data correct is). De energiemaatregelen zijn ter plaatse geverifieerd.
• In oktober 2012 heeft een energielabel-berekening plaatsgevonden door adviesburo Volantis (met KIWA audit), op verzoek van toen potentiele huurder Deloitte. Hierbij bleek dat de bouwvergunnings-EPC-berekening op een flink aantal punten niet juist was.
• Dit gebouw bestaat uit een kantoorfunctie ter hoogte van de parabolen (die niet gebruikt worden) en fysiek hiervan gescheiden Expo-ruimte waar veel planten stonden tijdens de Floriade (winkelfunctie, nu een lege ruimte). Deze Expo is a.h.w. een kas met doeken onder het glasdak en vele automatisch regelbare dakramen. De warme lucht in de Expo wordt met convectiewarmtewisselaars geoogst ten behoeve van het laden van 1 van de 2 warme grondbronnen (er zijn ook 2 koude grondbronnen). De andere warme grondbron wordt geladen met warmte afkomstig van passief koelen in de zomer.
• Er is sprake van betonkernactivering. In de Expo staat een PhaseChangingMaterials-unit die de dag/nachttemperatuurscyclus dempt (grondbron dempt deze cyclus op seizoensbasis).
• Ventilatieluchtwarmte wordt met een enthalpie-warmtewiel teruggewonnen ten behoeve van het opwarmen van enige buitenlucht die direkt in de kantoorfunctie wordt ingevoerd (rest komt dus uit de Expo). Dit warmtewiel wordt in de zomer stilgezet.
• Rc=4.50 voor vloer/dak van de kantoorfunctie. De meeste gevels zijn dubbelglas-vliesgevels met zonwerende coating (Uwindow=1.57) hetgeen thermisch minder goed isoleert dan meer gebruikelijke panden met goed isolerende gevelpanelen en minder glas.
• Stookseizoen: een ca. 800 kW elektrische warmtepomp (ca. 300 kW nodig voor de kantoorsectie) die de warme bronnen gebruikt. Doordat er veel warmte uit de Expo in de grond wordt "gestopt" kan een hoge COP gerealiseerd worden van 10.0 (haalbron is ca. 16 °C en uitgaande temperatuur warmtepomp is 33°C. Overtollige warmte van de grondbronnen wordt soms geleverd aan een verder gelegen Innovatoren gebouw. Er is geen gasaansluiting bij dit gebouw. Er wordt vloerverwarming (ook voor koelen) toegepast aangevuld door convectie-units voor snelle verwarming/koeling. Er zijn geen radiatoren aanwezig. In Uniec2-software kan maximaal een COP=6.60 ingevuld worden. Eind 2013 wordt vermoedelijk invoer van een hogere waarde mogelijk. In de tussentijd zal gemonitoord worden of de brontemperatuur inderdaad ca. 16 °C blijft tijdens het stookseizoen.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude (open bron) door vloeren laten stromen.
• De kantoorsectie heeft een vrij hoge 12.48 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen (o.a. TL5's, geen LED's voor binnenverlichting). Aanwezigheidsdetectie en boven een deel van het vloeroppervlak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst.
• 138.6 kWp (960 m2 !) aan normale PV-panelen. Deze panelen bevinden zich als een smalle overstekstrook aan de lage voorzijde van het gebouw, zie de afbeelding onder. Op basis van jaarverbruikscijfers van het 1e Floriadeloze jaar (okt 12 tot okt 13) kan gekonkludeerd worden dat 54.8% van het gebouw-elektriciteitsverbruik naar de Kantoorsectie gaat. Dus is 54.8% van het totale PV-vermogen in de EPC-berekening verdisconteerd (75953 Wp).
• Warm tapwater (op de totale energiebalans een zeer kleine post): elektrische close-in boilers nabij tappunten. Er zijn geen zonnecollectoren voor warm water aanwezig. De parabolen op het gebouw waren bedoeld om te gaan functioneren voor het centreren van zonnelicht ten behoeve van heatpipes in het brandpunt. Echter wegens een budgettekort is geen reflecterende laag in de parabolen geplaatst en zijn de heatpipes niet aangelegd.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2008.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Triple glas met Uglas=0.80 en Rc=4.00/4.50/4.60.
• Monovalente warmtepomp (er is geen gasaansluiting). Hier zorgen energiepalen voor de opslag. Met 100 m2 Energydak + 50 m2 Energyguard toegepast (zou overeenkomen met ca. 70 m2 Energydak). Dit energydak wordt hetzelfde als de parkeerplaatsverwarming bij WTH gebruikt, vaak meer voor het lozen van warmte de grond inpompen voor benutten in de winter. Ook omdat in Amsterdam met een server heeft die alleen alleen al 7 kW warmte geeft.
• 8.00 W/m2 verlichting met aanwezigheidsdetectie. Daglichtafhankelijk regelen ....
• Ventilatieluchtwarmteterugwinning met 90% rendement.
• Warm tapwater: warmtepomp.
• 6.60 kWp PV op het dak.
• Zie opmerking bij Search Heeswijk.

• Gebouw is in gebruik genomen in 1999.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Triple glas Uglas=1.20 (in 1999 !) en Rc=2.50 tot 4.00 (Rc vloer en dak is beperkt aangetoond, bouw was te lang geleden). V-shaped gebouw met smalle noordgevel en brede zuidgevel.
• Warmtepomp voor verwarming bestaande uit een Aermec NBW 6027H, op koude dagen geholpen door Viessmann Vertomat 225 kW HR-ketel. Bron: binnenlucht voordat deze naar buiten geblazen wordt. Geen radiatoren maar vloerverwarming.
• Koeling: niet aanwezig, om energie uit te sparen.
• Zonnecollector (warm water): niet aanwezig.
• Warm tapwater: warmtepomp.
• Warmteterugwinning-unit: niet aanwezig. Natuurlijke toevoer van buitenlucht en mechanische afvoer. Zelfregelende winddruk-onafhankelijke ventilatieroosters (servomotor per rooster, in 1999!) ) voor natuurlijke toevoer. Mechanische afvoer met een luchtbehandelingskast voorzien van een verdamper t.b.v. de warmtepomp.
• Verlichtingsvermogen van 7.63 W/m2. Met aanwezigheidsdetectie en daglichtafhankelijk dimmen.
• 14.16 kWp PV, 84 panelen op het dak en 86 voorgevelpanelen. Deels met solar tracking system voor optimale stand.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2006.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Dubbelglas en Rc=3.00/3.50.
• Bivalente warmtepomp: electrische warmtepomp met open grondbron voor de koudste dagen en warm tapwater een HR107 ketel. De HR107-ketel krijgt warmte van een lucht-water warmtepompboiler (lucht uit een verkeersruimte waar de zon vol op staat).
• Mechanische toe- en afvoer met 90% warmteterugwinning.
• 7.89 W/m2 electrische verlichting met aanwezigheidsdetectie.
• Elektrisch tapwater: via warmtepompboiler en desnoods (nagenoeg niet) via de HR-combi. Er zijn geen elektroboilers aanwezig.
• 11.70 kWp PV.

• Dit gebouw The Edge wordt Breeam Outstanding maar wel met een relatief hoge E/E=0.45.
• Lokatie: afslag A10 - Academisch ziekenhuis V.U. .
• Gebouw bevat een groot en opvallend hoog atrium.
• De bedrijven Deloitte en AKD.nl (advocaten/notarissen) huren dit pand van OVG voor 10 jaar.
• Warmte/koude uit de grond (WKO).
• Energiezuinige verlichting.
• ca. 2000 m2 PV in de gevel.

• Gebouw is in gebruik genomen in 1999.
• Dit gebouw heeft een BREEAM-in-use certificaat.
• DWA heeft het gebouw verkocht aan beleggingsfonds Synvest waarvoor Intercity Management de gemachtigde is (DWA is nu huurder).
• Geen gasaansluiting.
• Gevels: Udubbelglas=1.3, overal 12 mm glasspouw, zonwerend). Daklichten zijn dubbellaags.
• Rc gevel=4.50, Rc vloer=3.86 en Rc dak=3.00 en 6.00.
• Geen automatische buitenzonwering.
• Stookseizoen: elektrische warmtepompen (aan/uit, niet modulerend) en een open grondbron. Afgifte warmte aan de betonkernactivering en aan de verwarmingssectie in luchtbehandelingskast LBK (er zijn geen inductie-units of radiatoren).
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude door de vloeren en LBK laten stromen (=passief koelen).
• 7.60 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen. Aanwezigheidsdetectie en vaak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst (TL5-armaturen, geen LED).
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte (enthalpiewarmtewiel) met bypass voor nachtkoudebenutting (warmtewiel wordt stilgezet). Er is een enkel split-unit voor de computerserver geplaatst.
• 99 panelen van 120 Wp= 11.88 kWp PV.
• Warm tapwater: middels een kleine zonnecollector (zichtbaar op het lage dak nabij de tafel/stoelen) en bij te weinig zon wordt tapwater elektrisch opgewarmd.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2003.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw= TBI Holdings BV.
• Dubbelglas (Uglas=1.50) en Rc=3.50 tot 4.50.
• Monovalente warmtepomp voor verwarming (geen gasketelaansluiting). Deze wordt zomer gebypassed voor koude uit de grond. Open bron. Geen radiatoren maar vloerverwarming.
• Parkeerplaatsverwarming (400 m2) met warmte uit de grond.
• Zonnecollector: niet aanwezig.
• Warm tapwater: elektrisch.
• Warmteterugwinning-unit voor ventilatieluchtwarmte, gemiddeld rendement 63% (warmtewiel). Met bypass voor directe inbrengen koude zomernachtlucht.
• Verlichtingsvermogen van 11.9 W/m2. Met aanwezigheidsdetectie en daglichtafhankelijk dimmen.
• 13.87 kWp amorfe PV op het dak (45 Wp/m2).(in gebruik genomen in 2003)

• Dit kantoor is één van de 19 Excellente "Gebieden". Het biedt onderdak aan medewerkers van de gemeente Groningen en het UWV.
• Er is geen BREEAM certificaat.
• Zie ook Architectenweb.
• Toepassing van een warmtepomp en gesloten grondbron in combinatie met betonkernactivering.
• PV wordt toegepast.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2002.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Dubbelglas (Uglas=1.2) en Rc=4.50 tot 5.00.
• Warmtepomp voor verwarming (er is geen gasaansluiting). Deze wordt zomer gebypassed voor koude uit de grond. Gesloten bron. Geen radiatoren maar vloerverwarming.
• Warm tapwater: elektrisch.
• Automatische buitenzonwering.
• Warmteterugwinning-units vvoor ventilatieluchtwarmte, gemiddeld rendement 95%. Met bypass voor directe inbrengen koude zomernachtlucht.
• Laag verlichtingsvermogen van 5 W/m2 met vertrekschakeling (zonder aanwezigheids-detectie of daglichtafhankelijk dimmen). Laag verlichtingsvermogen/m2 door Solatubes daklichten.
• 11.00 kWp PV op het dak.
• Warm tapwater: elektrische close-in boilers.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2007.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Bedrijfseigenaar = eigenaar gebouw.
• Dubbelglas (Uglas=1.20) en Rc=3.34 tot 4.59.
• Monovalente warmtepomp voor verwarming (geen gasaansluiting). Deze wordt zomer gebypassed voor koude uit de grond. Gesloten bron. Geen radiatoren maar vloerverwarming.
• Zonnecollector: 23 m2 ten behoeve van verwarming en warm tapwater.
• Warm tapwater: warmtepomp.
• Warmteterugwinning-unit voor ventilatieluchtwarmte, gemiddeld rendement 80%. Met bypass voor directe inbrengen koude zomernachtlucht.
• Verlichtingsvermogen van 9.54 W/m2. Met aanwezigheidsdetectie, zonder daglichtafhankelijk dimmen.
• Geen PV aanwezig.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2010. Huurders: Transavia en Martinair. Eigenaar: Schiphol Real Estate B.V. (eigendom van de Schiphol Group).
• Dit gebouw heeft een BREEAM Very Good certificaat. Het gebouw is LEED Platinum.
• Gevels: Udubbelglas=1.3, overal 12 mm glasspouw, zonwerend). Daklichten zijn dubbellaags.
• Rc gevel=3.50 - 4.00, Rc vloer=4.00 en Rc dak=7.00.
• Geen automatische buitenzonwering.
• Stookseizoen: elektrische warmtepompen (aan/uit, niet modulerend, open bron)geholpen door HR-ketels voor de koude dagen. Afgifte warmte aan de betonkernactivering en aan de verwarmingssectie in luchtbehandelingskast (er zijn geen inductie-units of radiatoren).
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude door de vloeren en LBK laten stromen (=passief koelen).
• 10.00 ? W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen. Aanwezigheidsdetectie en vaak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst (TL5-armaturen en LED in de liften). Met veegschakeling.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte (twee elementensysteem) met bypass voor nachtkoudebenutting. Met ultrasone bevochtiging en CO2-regeling.
• 460 PV-panelen, hellingshoek 5° op de zuidrichting van elk 225 Wp= 103.5 kWp.
• Warm tapwater: elektrisch opgewarmd.

• Ingebruikname in augustus 2014. 
• Het gebouw krijgt LEED Platinum. Geen Breeam certificaat van toepassing (gecheckd).
• Opdrachtgever: Fugro Vastgoed BV.
• Ca. 275 PV-panelen (meest recente versie, gecheckd).
• WKO-installatie.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2008.
• Dit gebouw heeft geen BREEAM certificaat.
• Klimaatramen met Uglas= 0.64 volgens speciaal onderzoek Cauberg Huygen. U klimaatraam is namelijk afhankelijk van de mate van spouwventilatie tussen het binnenraam (hier schuiframen van enkelglas U=5.40) en buitenraam (hier structurele beglazing met LTA=0.60/ZTA=0.31/U=1.10, structureel dus geen kozijn, glas gelijmd op borstwering buitengevel).
• Rc=3.00/3.50.
• Bivalente warmtepomp (ondersteuning van HR107-ketels) met open bron (warmte-koude opslag).
• Lagetemperatuurverwarming/hogetemperatuurkoeling (LTV/HTK) afgiftesysteem via betonkernactivering.
• Warm tapwater: elektrisch.
• Zonwering via klimaatramen.
• 70% warmteterugwinning van ventilatieluchtwarmte.
• Energiezuinige verlichting zonder aanwezigheidsdetectie maar met daglichtafhankelijk dimmen.
• Geen PV.

• Gebouw is in gebruik genomen in 2012 en is gesticht door OVG en Triodos Bank. Echter het pand is inmiddels doorverkocht aan APF International.
• Het gebouw heeft een BREEAM Excellent certificaat.
• UPC heeft als moeder Liberty Global Europe. Liberty Global huurt het pand van APF International.
• Gevel Rc=5.0 en HR++ glas.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp met een grondbron en HR107-ketel (elk helft van totale benodigde vermogen). Vloerverwarming.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar koelen met water uit Harlingertrekvaart/ de grondbron.
• Verlichtingsvermogen van 5.100 W/m2 (Souverein Advies heeft dit nagerekend en ter plaatse geinspecteerd). Met aanwezigheidsdetectie en daglichtafhankelijk dimmen.
• 457 m2 PV (ca. 270 panelen). 

• Het gebouw krijgt vermoedelijk een BREEAM Excellent certificaat.
• Dubbelglas en triple glas met Alcoa RT-62/AA100Q-kozijnen. Er is blank en zonwerend glas toegepast.
• Rc gevel=3.50 tot 4.00, Rc vloer=3.50 en Rc dak= 3.50 tot 4.00.
• In enkele gevallen is automatische buitenzonwering toegepast.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp met open grondbron, geholpen door een 355 kW gasmotor op zeer koude dagen. Beide bedienen de verwarmings- en koelsectie in de luchtbehandelingskast, de in het vertrek-luchttoevoer geplaatste warmtewisselaars (inductie-units) en de vloerverwarming. Er zijn geen radiatoren aanwezig.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude door luchtbehandelingskast-koelsectie, inductieunits en vloerverwarming laten stromen.
• Tussen 6.80 en 9.50 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen. Bijna overal is aanwezigheidsdetectie geplaatst en aan de raamzijde zijn meestal daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst. Veel verlichting is TL5.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte voor nachtkoudebenutting (enthalpie ? warmtewiel stilzetten). De ventilatie wordt in de vertrekken automatisch geregeld door de verlichtingaanwezigheidsdetectie. Luchtbehandelingskast met erg zuinige ventilatoren en frequentieregeling. In vergaderruimten/kantine: CO2-gestuurde ventilatie.
• Warm tapwater: een zonneboiler + elektrische close-in boilers nabij tappunten.
• PV-panelen: 29.45 kWp.

25. Eneco hoofdkantoor - Rotterdam: Q/Q (EPC conform NEN2916) = 0.658.

De energiemaatregelen zijn niet voldoende geverifieerd.

Eneco en de Duitse gebouw-eigenaar vinden de precieze mate van energie- zuinigheid van dit gebouw geen prioriteit.



Kenmerken:

• Gebouw is in gebruik genomen in 2011.
• Geen Breeam keurmerk, motivatie Eneco: Eneco geen Breeam
• Eigenaar gebouw is Wölbern Invest KG. Deze heeft het management uit besteed aan Skymark. Deze maakt helaas geen tijd vrij voor een rondleiding van Souverein Advies in het Eneco-gebouw.
• Alleen gasverbruik voor het restaurant.
• Dubbelglas (zonwerend glas U= gemiddeld 1.1 met aluminium kozijnen), Rc=4.0 voor gevel/vloer en Rc=5.0 voor het dak.
• Stookseizoen: een elektrische warmtepomp (grondbron). Geholpen door stadsverwarming tijdens de koudste dagen. Vloerverwarming.
• Zomerseizoen: bypassen van de warmtepomp en via een warmtewisselaar bodemkoude (open bron) door vloeren laten stromen.
• 175404 Wp PV: 89980 Wp opgesteld op 2 daken ; 20240 Wp opgesteld als solar trackers en 65184 Wp vertikaal in de zuidgevel. Nog te controleren, orientatie en hoek ?
• 8.50 W/m2 geinstalleerd verlichtingvermogen binnenverlichting (veel LED-lampen). Aanwezigheidsdetectie en boven een deel van het vloeroppervlak zijn daglichtafhankelijk dimbare armaturen geplaatst. Tevens is veegschakeling toegepast.
• Terugwinning van ventilatieluchtwarmte met bypass voor nachtkoudebenutting.
• Warm tapwater: elektrische close-in boilers nabij tappunten. Er zijn geen zonnecollectoren voor warm water aanwezig.

• Het gebouw is 30 januari 2014 officieel geopend. Video's over de bouw en wie ze zijn. De kantoren zijn BREEAM Excellent.
• Warmte/koude-opslag in de bodem. En asfaltverwarming parkeerdek op de fabriekshal en dus koude laden voor de zomer.
• Warmtepomp (bodem).
• Bio-olie wkk voor de verlichting, oplaadpunten voor elektrische fietsen en auto's. Bio-olie uit afval van klanten van Lely.
• Energiezuinige verlichting.
• Automatische buitenzonwering.
• Echter geen PV.
• Meer gegevens (anders dan op publieke websites aanwezig) worden op grond privacy-verzoeken door Souverein Advies niet gepubliceerd.

• Foto is van 10 maart 2014.
• Eigenaar: WDP.be
• Kantoren bij logistiek gebouw.
• Dit gebouw wordt waarschijnlijk voorzien van een groot vermogen aan PV.

Heerema Marine Contractors (Heerema is huurder, eigenaar is Delta en VolkerStevin) - Leiden (offshore installaties, under construction)



Deze foto is een artist impression: in de bestaande omgeving is een animatie van de het uiteindelijke gebouw geplaatst (middenin foto).

Het gebouw is feitelijk nu in aanbouw.